E eseʻese lanu e mafai ona vaʻaia ile lotu ile tausaga atoa. O lanu viole, papaʻe, lanumeamata, ma mumu e feauauai. Taʻitasi lanu e mo se vaitaimi ekalesia, ma lanu taʻitasi ei ai lona uiga.
Mo nisi lanu, o lenei uiga e fesoʻotaʻi ma lanu, e pei ona taʻua i le Tusi Paia. O isi lanu e i ai se uiga sili atu masani. O lanu e mafai ona vaʻaia i le antependium ma i le gaoi o loʻo ofuina e le muamua.
Talaʻaga o lanu litoria i le lotu Kerisiano
O le faʻaaogaina o lanu eseese i totonu o le falesa e faʻatatau i le avanoa na avanoa mo le lotu. I le uluaʻi seneturi e lua o le lotu Kerisiano, e leʻi i ai se nofoaga faʻapitoa a tagata talitonu e faia ai tapuaiga faʻalelotu.
O le laulau na faʻamanatuina ai le taumafataga a le Aliʻi na leai foi se teuteuga tumau. Ina ua faʻamanatuina le faʻamanatuga o le Eukalesitia, na tuu le silika paʻepaʻe, damask, poʻo ie lino i luga o le laulau, ma avea ai loa ma se laulau fatafaʻilagi.
I le aluga o taimi, o lenei laulau ie na teuteuina. O le kapeta na taʻua o le antependium i le Latina. O le uiga o le upu antependium o le veli. Ina ua i ai le potu lotu a le au faʻatuatua, na faʻatautau tumau lava le antependium i luga o le laʻoata o le fatafaitaulaga. O le autu mafuaʻaga o le antependium o le ufiufi le laulau ma le tagata faitau.
Le lanu paʻepaʻe i le taimi o le papatisoga
Mai lava i le amataga o le ekalesia kerisiano, sa fai ma masani a tagata ua papatisoina ona maua se ofu sisina e fai ma faailoga o le vai o le papatisoga na mulumuluina i latou. Mai lava i lea taimi, ua amata se olaga fou mo latou, lea e faʻailoa mai e le lanu paʻepaʻe. I le amataga o le lona lima seneturi, muamua na laʻei foʻi laʻei papaʻe.
Naʻo le seneturi lona sefulu ma le lua, o loʻo iai faʻailoga e faʻapea o isi lanu e faʻaaogaina ile ekalesia e iai lona faʻatusa. O nei lanu e faʻaaogaina mo faʻamanatuina faapitoa o litoria poʻo vaitaimi faʻapitoa o le tausaga, e pei o le taimi o le Kerisimasi ma le Eseta. I le amataga, sa i ai taua taua i le lotoifale i le faʻaaogaina o lanu liturgical.
Mai le seneturi lona sefulutolu, na avane taʻiala mai Roma. Lenei faia se sili tonuga faʻaaogaina o le liturgical lanu.
O le uiga o le lanu paʻepaʻe
O le lanu paʻepaʻe e naʻo le pau lea o le lanu samasama o loʻo taula malosi i le Tusi Paia. O lenei lanu e aliali mai i nofoaga eseese o le Tusi Paia. Mo se faʻataʻitaʻiga, o molimau na mulumuluina i le toto o le Tamai Mamoe i le Faʻaaliga faʻaofuina le lanu paʻepaʻe (Faʻaaliga 7: 9,14). O lenei lanu e faʻasino i le tumama. Fai mai Ioane, o le tusitala o le tusi o le Tusi Paia o Faaaliga, o le paʻepaʻe o le lanu foi lea o le malo o le Atua (Faʻaaliga 3: 4).
Paʻepaʻe sa masani ona avea ma lanu o le papatisoga. I le amataga o le lotu, o tagata na papatiso na fai o latou ofu papaʻe ina ua faatofuina. Sa latou papatiso i le po o le Eseta. O le malamalama o le Keriso toetu na susulu faataamilo ia i latou. Paʻepaʻe o se tausamiga lanu. E paʻepaʻe le lanu liturgical i le Eseta, ma e faasinasina foi le ekalesia i le Kerisimasi.
I le Kerisimasi, o le tausamiga o le fanau mai o Iesu e faamanatuina. E amata se olaga fou. E aofia ai ma le lanu paʻepaʻe. Paʻepaʻe mafai foi ona faʻaaogaina mo falelauasiga. Ona o le paʻepaʻe lanu e faʻasino i le lagi malamalama lea e mitiia ai le ua maliu.
Le uiga o le lanu viole
O le lanu viole e faʻaaogaina i le taimi o sauniuniga ma mafaufauga loloto. O le viole o le lanu o le toe afio mai, o le taimi o sauniuniga mo le Kirisimasi pati. O le lanu viole e faʻaaoga foi mo le fasefulu aso. Lenei taimi e fesoʻotaʻi ma le totogiina ma le sala. O le viole o le lanu foi o le austerity, mafaufauga loloto, ma le salamo. O lenei lanu e masani foi ona faʻaaogaina mo falelauasiga.
O le uiga o le lanu piniki
E naʻo le lua Aso Sa o le tausaga lotu e faʻaogaina ai le lanu piniki. E tele ekalesia latou te le o faʻaaogaina lenei lanu, ae faʻaauau pea ona tausisi i le lanu viole. E faʻaaoga le piniki i le ogatotonu o le taimi o le toe afio mai ma i le ogatotonu o le fasefulu aso.
O na Aso Sa e taʻua toeititi o le Kerisimasi ma le afa anapogi. Aua o le afa o le taimi sauniuni ua maeʻa, o se vaega o le pati. O le lanu viole o le teuina o foliga ma lelei e fefiloi ma le paʻepaʻe o le pati. Papalagi ma paʻepaʻe faʻatasi e faia le lanu piniki.
O le uiga o le lanu meamata
Green o le lanu o le 'masani' Aso Sa faamanatuina. Afai e leai se mea faʻapitoa i le tausaga lotu, lanu meamata o le liturgical lanu. I le taumafanafana, a leai ni tausamiga a le lotu ma le aso manuia, e lanu meamata le lanu i totonu o le lotu. Ona faʻasino lea i mea uma e tutupu.
Le uiga o le lanu mumu
Mumu o le lanu o le afi. O lenei lanu e fesoʻotaʻi ma le afi o le Agaga Paʻia. O le liligiina mai o le Agaga Paia o loʻo faamatalaina i le tusi o le Tusi o Galuega i le aso muamua lava o le Penetekoso. Na potopoto soʻo o Iesu i le afeafe pito i luga, ma na faafuaseʻi lava ona i ai o laulaufaiva afi i luga oo latou ulu. O nei laulaufaiva afi e faatatau i le afio mai o le Agaga Paia.
O le mafuaaga lena o le lanu litoria mo le Penetekoso e mumu. O le lanu i totonu o le falesa e mumu foi mo faʻamanatuga e faia ai e le Agaga Paʻia se sao taua, e pei o le faʻamaoniaina o tagata tofia ma sauniga taʻutaʻu. Peitai, mumu ei ai foi lona lona lua uiga. O lenei lanu e mafai foi ona faatatau i le toto o le au maturo na maliliu ona na latou faaauau pea ona molimauina lo latou faatuatua ia Iesu.
I le tala lelei a Ioane, na fetalai atu ai Iesu i ona soo: Ia outou manatua le upu na ou fai atu ai ia te outou, O le auauna e le sili atu i lona Alii. Afai na latou sauaina aʻu, latou te faasaua foi ia te oe (Ioane 15:20). O lenei lanu, o le mea lea, e faʻatatau i se tautua e faʻamaonia ai se tasi pe sili atu ofisa o loʻo umia.
Le lanu liturgical o le tausaga lotu
Taimi o le tausaga lotu | Lanu Liturgical |
---|---|
Aso o le Toe Afio Mai | Lanu viole |
Aso Sa lona tolu o le toe afio mai | Piniki |
Po o le Kerisimasi i Epiphany | lanu paʻepaʻe |
Aso Sa ina ua maeʻa le Epiphany | Lanu meamata |
Fasefululima aso | Lanu viole |
Aso Sa Lona Fa o le Fasefulu Aso | Piniki |
Aso Sa o le Pama | Lanu viole |
Mataala i le Eseta - taimi o le Eseta | lanu paʻepaʻe |
Penetekoso | Upega |
Tolutasi Aso Sa | lanu paʻepaʻe |
Aso Sa pe a maeʻa le Trinitatis | Lanu meamata |
Papatisoina ma le taʻutaʻu atu | Paʻepaʻe pe mumu |
Faʻamaoniaina o e umia tofi | Upega |
Sauniga faʻaipoipoga | lanu paʻepaʻe |
Maliu o falelauasiga | Paʻepaʻe poʻo le lanu viole |
Faʻapaʻiaina o se ekalesia | lanu paʻepaʻe |
Anotusi